1921 ve 1924 Anayasalarında Hükümet Sistemleri: “Karma Sistem” Kabulünün Eleştirisi

Abstract

Türkiye’de, Cumhuriyetin kuruluş yıllarında sırasıyla iki anayasa yürürlükte olmuştur. 1921 Anayasasının hükümet sistemi literatürde “meclis hükümeti sistemi” olarak kabul edilmektedir ve bu konuda büyük ölçüde görüş birliği mevcuttur. TBMM tarafından kabul edilen ikinci anayasa ise 1924 Anayasasıdır. 1924 Anayasasının hükümet sistemi hakkında literatürde görüş birliği mevcut değildir. Ancak büyük oranda bazı yanlarının “meclis hükümeti sistemine”, bazı yanlarının “parlamenter sisteme” benzediği iddiasıyla “karma sistem” olarak adlandırılan hükümet sistemi olduğu düşünülmektedir. Bu makalede “karma sistem” kabulüne karşı çıkılarak, 1924 Anayasasının hükümet sisteminin neden “parlamenter sistem” olarak kabul edilmesi gerektiği organik ve fonksiyonel açıdan yapılan bir sınıflandırma ile detaylıca anlatılmaktadır.