Türk resim sanatında gerçeküstücü ressamlar

Abstract

Avrupa’nın dünya savaşları bunalımını yaşadığı dönemde ortaya çıkan bir sanat akımı olarak “gerçeküstücülük”, ya da diğer adıyla “sürrealizm” akımı, gerçeğin insanların zihinlerinde yarattığı şuuraltı izlerinin; rüyaların peşinden gitmekte ve bu durumu konu alan eserlerin genel türü olarak kabul edilmektedir. Gerçeküstücülük akımı; edebiyat alanında Tristan Tzara ile başlamış, resim ve heykel alanında önemli bir çığır açmış, sanat alanında kendisine önemli bir yer edinmiştir. Salvador Dali, Pablo Picasso, Rene Magritte, Paul Delvaux, Max Ernst ve Giorgi De Chirico kurucular arasında yer alırken, Louis Aragon, Bohumil Hrabal, André Breton, Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, Anthony Earnshaw, Alberto Giacometti, Gilberto Hernandez Ortega, Frida Kahlo, Luis Buñuel, Man Ray, Max Ernst, Francis Picabia, Raymond Queneau, Ray Caesar, Roland Penrose, Kay Sage, Yves Tanguy ve Thomas Kinkade’ın en önemli temsilcileri arasında yer aldığı “gerçeküstücülük akımı’’, en genel tanımı ile gerçeğin zihinlerdeki yansıması olarak ele alınmaktadır. Gerçeküstücülük akımı Türk resim sanatını da yakından etkilemiştir. Türk ressamlar, gerçeküstücülük akımının ortaya çıkmasından kısa bir süre sonra, gerçeküstücülükten izler taşıyan eserler vermeye başlamıştır. Çağdaş Türk resim sanatında da gerçeküstücülük akımının hala ressamlar üzerinde önemli bir etkisinin bulunduğu görülmektedir. Bu nedenle, Türk resim sanatında gerçeküstücülük akımı kapsamında eserler veren Türk ressamların yaklaşım ve eserlerinin derlenmesi, konuya ilişkin bütüncül bir bakış açısı doğurması açısından önem taşımaktadır. Türk sanatçılarımızdan; Erol Deneç, Nuri Abaç, Mustafa Yüce, Firdevsi Feyzullah, Hasan Behzat Feyzullah, Ertuğrul Ateş, Gürkan Çoşkun ( Komet), Alaattin Aksoy ve Nazan Erkmen sürrealizm sanat akımında önemli eserler yapmışlardır.

"Surrealism", which has emerged in the period when Europe suffers from the depression of the world wars, is accepted as the general category of the work of art which follows the dreams and the reality's traces which have remained in the subconscious minds of the individuals. Surrealism has started with Tristan Tzara in the area of literature, and had tremendous effects in the areas of painting, sculpture and art. The movement of surrealism, whose founders are Salvador Dali, Pablo Picasso, Rene Magritte, Paul Delvaux, Max Ernst and Giorgi De Chirico, and whose main representatives are Louis Aragon, Bohumil Hrabal, André Breton, Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, Anthony Earnshaw, Alberto Giacometti, Gilberto Hernandez Ortega, Frida Kahlo, Luis Buñuel, Man Ray, Max Ernst, Francis Picabia, Raymond Queneau, Ray Caesar, Roland Penrose, Kay Sage, Yves Tanguy and Thomas Kinkade, may be defined as the reflection of the reality on the mind, by its broadest definition. Surrealism movement has also affected Turkish painting art, and Turkish painters have started to produce surrealist paintings after the emergence of the movement in the world. The patterns of surrealism may still be observed in the contemporary Turkish painting art. Hence, compiling and investigating the approaches and works of art of the surrealist Turkish painters is highly essential to gain a holistic perspective on the issue. From our Turkish artists; Erol Deneç, Nuri Abaç, Mustafa Yüce, Firdevsi Feyzullah, Hasan Behzat Feyzullah, Ertuğrul Ateş, Gürkan Çoşkun ( Komet), Alaattin Aksoy and Nazan Erkmen have made important works in the artistic movement of the surrealism.