Çocukların ve annelerin bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin; çocukluk çağı travmaları, stres, depresyon, anksiyete arasındaki aracı rollerin ve diyadik (İkili) ilişkilerin incelenmesi

Abstract

Annelerin çocukluk çağında yaşadıkları travmatik yaşantıların ileri yaşlarda stres, anksiyete, depresyon gibi psikopatolojik sonuçları görülmektedir. Çocukların yaşadıkları stresin onlarda depresyon ve anksiyete bozukluklarıyla sonuçlandığı görülmektedir. Bireylerin yaşadığı sıkıntı ve problemlerle bilişsel duygu düzenleme stratejilerini kullanma biçimlerinin psikopatolojiyle yakından ilişkisi bulunmaktadır. Annelerin çocukluk çağı travmaları, stresi ile anksiyete, depresyon arasında ve çocukların stres ile depresyon, anksiyete bozuklukları arasında bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolü olup olmadığı incelendi. Ayrıca anne ile çocuklar arasındaki diyadik ilişkiler incelendi. Çalışmada "Kişisel Bilgi Formu", "Çocuklarda Algılanan Stres Ölçeği", "Çocuklar İçin Bilişsel Duygu Düzenleme Stratejileri Ölçeği (CERQ)", "Çocuklarda Anksiyete ve Depresyon Ölçeği-Yenilenmiş (ÇADÖ-Y)", "Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (CTQ-33)", "Bilişsel Duygu Düzenleme Stratejileri (CERQ) (BDDÖ)", "Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği-21 (DASS-21)" ölçekleri kullanıldı. Çalışmamızda annelerin çocukluk çağı travmaları ile bilişsel duygu düzenleme stratejilerinden kendini suçlama, kabul etme, felaketleştirme, başkalarını suçlama arasında pozitif yönde; pozitif tekrar odaklanma, plana tekrar odaklanma, pozitif yeniden değerlendirme, bakış açısına yerleştirme arasın da ise negatif yönde; ayrıca kendini suçlama, kabul etme, ruminasyon, felaketleştirme, başkalarını suçlama bilişsel duygu düzenleme stratejileri ile depresyon, anksiyete ve stres arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler olduğu bulundu. Ayrıca bulgularımızda annelerin depresyon, stres ile bilişsel duygu düzenleme stratejilerinden pozitif tekrar odaklanma, plana tekrar odaklanma, pozitif yeniden değerlendirme arasında negatif yönde anlamlı ilişki ve stres ile bakış açısına yerleştirme arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulundu. Çalışmamızda annelerin çocukluk çağı travmalarının stres üzerindeki etkisinde kendini suçlama, kabul etme, pozitif tekrar odaklanma, bakış açısına yerleştirme, başkalarını suçlama ve felaketleştime stratejisinin aracı rolü olduğu; çocukluk çağı travmalarının depresyon üzerindeki etkisinde kendini suçlama, kabul etme, felaketleştirme ve başkalarını suçlama stratejisinin aracı rolü olduğu bulundu. Ayrıca hem annelerde hem çocuklarda stresin depresyon üzerindeki etkisinde kendini suçlama, kabul etme, felaketleştirme stratejisinin aracı rolü olduğu, annelerde plana tekrar odaklanma, çocuklarda da pozitif tekrar odaklanma stratejisinin aracı rolü olduğu görülmektedir. Annelerin çocukluk çağı travmalarının anksiyete üzerindeki etkisinde kendini suçlama, kabul etme, felaketleştirme stratejisinin aracı rolü olduğu bulundu. Ayrıca annelerde stresin anksiyete üzerindeki etkisinde kendini suçlama, kabul etme, ruminasyon ve felaketleştirme stratejisinin aracı rolü olduğu bulundu.The traumatic events of mothers experienced during their childhoods can result during the prospective years with psychopathological problems such as stress, anxiety, and even depression. Stress experienced by children could result with depression and anxiety disorders. Psychopathology is closely related with the duress and problems experienced by individuals and their emotional regulation strategies employed. The present study investigated whether cognitive emotion regulation strategies play a mediator role between maternal traumas, stress, anxiety, and depression, and between children's stress and depression and anxiety disorders. Moreover, the present study focused on the dyadic relations between mother and children as well. Data was collected using "Personal Information Form", " Perceived Stress Scale in Children", " Cognitive Emotion Regulation Strategies Scale (CERQ)", " Cognitive Emotion Regulation Strategies for Children Scale (CERQ-K)", The Revised Child Anxiety and Depression Scale – Child Version (RCADS-CV), "Childhood Traumas Scale (CTQ), and "Depression Anxiety Stress Scale-21 (DASS-21)" scales. In the present study, a positive correlation between the childhood traumas of the participating mothers and some of the cognitive emotion regulation strategies such as self-blame, acceptance, catastrophizing and other-blame; however, a negative correlation between positive refocusing, refocus on planning, positive reappraisal, and putting into perspective. In addition, positive correlations were determined between self-blame, acceptance, rumination, catastrophizing, other-blame out of the cognitive emotion regulation strategies and depression, anxiety & stress. Furthermore, the findings of the present study revealed a negative relation between positive refocusing, refocusing on the plan, and positive reappraisal out of the cognitive emotion regulation strategies and maternal depression and stress and a positive relation between maternal stress and putting into perspectives. The present study determined that the strategies of self-blame, other-blame, acceptance, positive refocusing, putting into perspective and catastrophizing played a mediating role for impact of maternal childhood trauma on stress; for the impact of childhood trauma on depression; self-blame, acceptance, catastrophizing and other-blame were determined to play a mediator role. In addition, for the impact of stress on depression in both mothers and children; self-blame, acceptance, catastrophizing strategies have a mediator role. Refocusing on the plan had a mediator role for mothers and positive refocusing for children. It has been found that the catastrophizing, self-blame and acceptance strategy has a mediator role in the impact of mothers' childhood trauma on anxiety. Moreover, the strategies of self-blame, acceptance, rumination and catastrophizing played a mediator role in the impact of stress on anxiety in mothers.