Aylık elektrik talebinin mevsimsel model ile orta dönem öngörüsü

Abstract

Bu çalışmada Türkiye’nin 1995-2008 dönemini kapsayan, toplam aylık brüt elektrik talebinin mevsimsel etkileri, verilerin öncelikle mevsimsel zaman serileri özellikleri HEGY tarzındaki mevsimsel birim kök testi ile araştırılmıştır. Bu analizin en önemli sonucu, gerek aylık brüt elektrik talebindeki güçlü mevsimsel dalgalanmaların, gerekse uzun dönemli eğilimin deterministik olmayıp stokastik karakterde olduğunun tespit edilmesidir. Başka bir ifadeyle, aylık mevsimsel dalgalanmalar ile trend sabit olmayıp zaman içinde değişebilmektedir. Aylık elektrik talebinin bu özelliği dikkate alınarak, ikinci aşamada elektrik talebinin mevsimsel zaman serisi modellemesinde kullanılmıştır. Trend ve mevsimselliğin stokastik olduğu, ayrıca mevsimselliğin deterministik olduğu en uygun doğrusal stokastik modeller belirlenmiştir. Belirlenen modeller ile 2009 yılının aylık brüt elektrik talebi öngörüleri elde edilmiştir. Bu öngörüler 2009’un ilk üç ayındaki fiili elektrik talebi ile karşılaştırılarak öngörü performansları hesaplanmış ve öngörülerin genelde başarılı olmakla birlikte, tamamen stokastik modelin göreli olarak daha başarılı olduğu anlaşılmıştır. Bu çalışmanın bir uzantısı olarak, 2009 yılı için öngörülen mevsimsel faktörler de hesaplanmıştır.The aim of this study is twofold. First, the seasonality in monthly gross electricity demand in Turkey is analysed by time series analysis. The time series properties of monthly electricity demand data are investigated by the HEGY type seasonal unit root test. The most important finding of the test result is that the strong seasonal variations in electricity demand are not systematic or deterministic. In other words, the seasonality and trend components are found to be varying over time. In the second step, this information is then employed in modelling the electricity demand by seasonal stochastic time series models. Hence, the monthly electricity demand for 2009 is forecasted based on those models. The forecast performances are computed by mean absolute percentage error statistic using the actual monthly data of the first three months of 2009. As an extension of this analysis, the seasonal factors of 2009 are also estimated.