İhmali davranışla kasten adam öldürme TCK 83

Abstract

Türkçe Sözlükte “Gereken ilgiyi göstermeme, boşlama, savsaklama, savsama, önem vermeme” olarak izah edilen ihmal, Türk Ceza Kanunu’nun 83. Maddesinin gerekçesinde “kişiye belli bir icrai davranışta bulunma yükümlüğünün yüklendiği hallerde bu yükümlüğe uygun davranılmaması” şeklinde tanımlanmıştır. Yine hukuk sözlüğünde ihmal, “haksız sonuca yönelmekle birlikte, durumun ve koşulların gerektirdiği dikkat ve özeni göstermeme hali; dikkatsizlikten ve/veya özensizlikten kaynaklanan kusur; savsama; gerekli özeni göstermeme; hafif kusur hali” olarak açıklanmaktadır. Diğer tanımlamalara göre ihmal bir norm temelinde yapılması beklenen hareketin yapılmamasıdır. Yine ihmal, beklenen hareketin hiç yapılmaması, geç yapılması ya da kanunun gösterdiği yer dışında yapılması şeklinde de islenebilir. Ceza Kanunu’nun özel kısmında yer alan suçları sınıflandırdığımızda; örneğin maddi-şekli suç, tehlike-zarar suçu ve nihayet hareketin biçimine, türüne göre: icrai suç-ihmali suç ayrımlarını yapabiliriz. Bu bağlamda, belirtmek gerekir ki, Türk Hukuku’nda ihmal ve icrayı kapsayan üst kavram olarak hareket kavramı kullanılmakta ve ihmali ifade etmek üzere olumsuz, menfi, negatif hareket; icrayı ifade etmek üzere olumlu, müspet, pozitif hareket terimlerine rastlanılmaktadır. Yukarıda sınıflandırdığımız ve icrai suça karşılık gelen ihmali suçları gerçek ihmali suçlar ve görünüşte ihmali suçlar olarak ikiye ayırabiliriz. Gerçek ihmali suçlarda belirli bir davranışta bulunma zorunluluğu suç tipinde öngörülmektedir ve cezalandırma da, hukuki açıdan yapılması gerekenin ihmal edilmesinden kaynaklanmaktadır. Görevi ihmal (YTCK, madde 257/2) ve yardım ve bildirim yükümlüğünün yerine getirilmemesi (YTCK, madde 98) suçları buna örnektir. Diğer yandan görünüşte ihmali suçlarda (ihmal suretiyle icra suçlarında) ihmalin cezalandırılabilirliği suç tipinde açıkça gösterilmiş değildir ve aktif bir hareketle işlenebilen bazı icrai suçların, hareketsiz kalınarak işlenmesi durumunda, görünüşte ihmali suç söz konusu olur. Kasten öldürmenin hareketsiz kalınarak da, yani ihmal suretiyle de işlenebilmesi buna örnektir. Hukuk düzeninin, ünvanlı olsun olmasın, kişilere yüklediği bazı yükümlülükler vardır ve bu yükümlülükler, neticeyi önleme yükümlülükleri olarak karşımıza çıkar. Bu yükümlülüklerin büyük bir kısmı “yasaklayıcı” olmakla birlikte, az bir kısmı da “emir” şeklindedir ve emir şeklinde olanların yapılmaması halinde, yükümlü kişiler çoğu zaman hukuken, bazen de ceza yaptırımlarıyla karşı karşıya kalmaktadır. Yükümlü olan kişiler, “garantör” (güvence veren) olarak adlandırılmaktadır. Bu vesileyle, Hukuk düzeninin, kişilerden yapılmasını istediği “emir” şeklindeki yükümlülük ve görevlerin yerine getirilmemesi nedeniyle işlenecek; “ihmali suçlar”, “İhmal suretiyle icra suçları”, “garantörsel suçlar” biçiminde adlandırılan suçlardan “ihmal suretiyle adam öldürme” suçunu ele alacağız.